بازنگری در نظام پرداخت یارانه‌ها؛ حذف تدریجی دهک‌های غیرنیازمند از فهرست یارانه‌بگیران
در ماه‌های اخیر، نظام هدفمندی یارانه‌ها با تحولات قابل‌توجهی مواجه شده و روند بازنگری در دهک‌بندی درآمدی خانوارها با جدیت بیشتری دنبال می‌شود. مطابق با اطلاعات منتشرشده از سوی نهادهای ذی‌ربط، حذف گسترده یارانه نقدی از خانوارهای قرارگرفته در دهک‌های میانی و بالا آغاز شده و در مردادماه سال جاری، بیش از سه میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند.
کاهش چشمگیر در شمار مشمولان یارانه نقدی
بر اساس آمارهای منتشرشده تا پایان مردادماه ۱۴۰۴، تعداد افراد مشمول دریافت یارانه نقدی به ۴۶ میلیون و ۵۷۶ هزار و ۳۳۱ نفر رسیده است. این در حالی است که در تیرماه سال جاری، این تعداد ۴۹ میلیون و ۶۴۲ هزار و ۶۶۵ نفر اعلام شده بود. کاهش بیش از ۳ میلیون و ۶۶ هزار نفر در این بازه زمانی کوتاه، نشان از آغاز مرحله جدیدی در فرآیند پالایش فهرست یارانه‌بگیران دارد؛ به‌ویژه در دهک‌های چهارم تا نهم.
آغاز حذف غیررسمی در دهک‌های بالاتر
گرچه حذف رسمی یارانه نقدی برای دهک‌های هشتم و نهم هنوز در دستور کار اجرایی دولت قرار نگرفته، اما گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی افراد در این دهک‌ها به‌دلیل قرارگیری در صدک‌های بالای درآمدی، از فهرست پرداخت یارانه خارج شده‌اند. این اقدام در راستای اجرای سیاست تمرکز منابع بر اقشار کم‌درآمد و آسیب‌پذیر صورت گرفته است.
استمرار دغدغه عدالت در توزیع یارانه‌ها
یکی از موضوعات مهم در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی دولت، ضرورت توزیع عادلانه منابع یارانه‌ای است. در حال حاضر، بخشی از خانوارهای دارای درآمد بالا همچنان علاوه بر بهره‌مندی از یارانه‌های پنهان (نظیر یارانه انرژی، آب، برق و گاز)، یارانه نقدی نیز دریافت می‌نمایند. این مسئله، به‌ویژه با توجه به محدودیت منابع عمومی و فشارهای مالی دولت، انتقاداتی جدی در پی داشته و موجب طرح مجدد این پرسش شده است که آیا دهک‌بندی درآمدی موجود، به‌درستی و دقت لازم صورت پذیرفته است؟
یارانه‌بگیری ایرانیان مقیم خارج؛ موضوعی بحث‌برانگیز
در روزهای گذشته، اطلاعاتی در خصوص ادامه دریافت یارانه نقدی توسط برخی از ایرانیان ساکن خارج از کشور منتشر شد که واکنش‌های گسترده‌ای را در پی داشت. طبق اعلام منابع رسمی، یارانه حدود ۱۵۰ هزار نفر از این گروه قطع گردیده است. گفته می‌شود، حتی برخی از افراد فعال در رسانه‌های خارج‌نشین نیز تا پیش از امسال در فهرست دریافت‌کنندگان یارانه قرار داشته‌اند.
اجرای مصوبه مجلس در خصوص حذف یارانه دهک‌های بالا
بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، دولت مکلف شده است نسبت به حذف یارانه نقدی خانوارهای پردرآمد تا پایان سال جاری اقدام نماید. در این راستا، فرآیند حذف یارانه ۴۳۶ هزار نفر آغاز شده و بر اساس اظهارات رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها، قرار است تا پایان سال، یارانه نقدی بالغ بر ۱۸ میلیون نفر از دهک‌های بالای درآمدی قطع گردد.
مسیرهای قانونی برای پیگیری اعتراض به دهک‌بندی
خانوارهایی که نسبت به دهک‌بندی درآمدی یا قطع یارانه خود اعتراض دارند، می‌توانند از طریق شماره تلفن ۰۲۱-۶۳۶۹ یا مراجعه به سامانه حمایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نسبت به ثبت اعتراض اقدام نمایند. همچنین سازمان هدفمندی یارانه‌ها از طریق دفاتر حضوری و پاسخگویی تلفنی، آماده بررسی و رسیدگی به درخواست‌های متقاضیان خواهد بود.
چشم‌انداز حذف یارانه برای دهک‌های هشتم تا دهم
مطابق با پیش‌بینی‌های انجام‌شده و در صورت تداوم سیاست فعلی، تا پایان سال ۱۴۰۴ کلیه افراد حاضر در دهک‌های هشتم، نهم و دهم از فهرست یارانه‌بگیران حذف خواهند شد؛ مگر آنکه مستندات معتبری مبنی بر عدم تمکن مالی ارائه داده و مشمول بازنگری در دهک‌بندی قرار گیرند.
